Katedra Mechaniki Budowli (wtedy Katedra i Zakład Wytrzymałości i Statyki Budowli) powstała po II wojnie światowej, gdy Politechnikę Gdańską przekształcono w polską uczelnię techniczną (24 maja 1945). Była ona jedną z wielu Katedr nowo powołanego Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej. Organizatorem i pierwszym kierownikiem Katedry i Zakładu został profesor Witold Nowacki. Kontynuował w ten sposób swoją pracę naukową i dydaktyczną z obozu jenieckiego w Woldenbergu, gdzie zorganizował Studium Dokształcania Politechnicznego.
W pierwszym okresie główny wysiłek został skierowany na tworzenie od podstaw programów nauczania, opracowanie planów studiów oraz intensywne kształcenie pomocniczej kadry naukowo-dydaktycznej. Spotkania miały głównie postać seminariów, odbywających się także w okresie wakacyjnym, wychodzących znacznie poza program studiów. Osobowość profesora Witolda Nowackiego, jego zdolności dydaktyczne i dociekliwość naukowa, energia i wytrwałość oraz życzliwy stosunek do współpracowników przyczyniły się do stworzenia dobrej atmosfery stymulującej rozwój naukowy pracowników Katedry. Dzięki temu ośrodek gdański stał się czołowym ośrodkiem naukowym w kraju, o czym świadczy także fakt utworzenia tutaj pierwszego czasopisma naukowego w dziedzinie mechaniki, kwartalnika Archiwum Mechaniki Stosowanej (obecnie pod nazwą Archives of Applied Mechanics), którego założycielami byli obok profesora Witolda Nowackiego, profesorowie: Maksymilian T. Huber, Wacław Olszak i Witold Wierzbicki.
Pracami Katedry kolejno kierowali:
- Prof. Witold Nowacki (1945 - 1952)
- Prof. Roman Kazimierczak (1952 - 1985)
- Prof. Eugeniusz Bielewicz (1985 - 1993)
- Prof. Zbigniew Cywiński (1993 - 1998)
- Prof. Czesław Szymczak (1998 - 2005)
- Prof. Jacek Chróścielewski (2005 - 2013) (Katedra Mechaniki Budowli i Mostów)
- Prof. Paweł Kłosowski (2013 - 2017)
- dr hab inż. Agnieszka Tomaszewska (2017 - do chwili obecnej)