1952 - 2004 - Wydział Budownictwa Wodnego | Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej

Na 52-letnią historię Wydziału Budownictwa Wodnego składa się łączna działalność, dydaktyczna, naukowo-badawcza i organizacyjna następujących kolejnych jednostek administracyjnych Politechniki Gdańskiej:

• Wydziału Budownictwa Wodnego (1952-1969),
• Instytutu Hydrotechniki (1969-1971) istniejącego w ramach Wydziału Budownictwa i Architektury,
• Instytutu Hydrotechniki na prawach Wydziału (1971-1982),
• Wydziału Hydrotechniki (1982-1995),
• Wydziału Inżynierii Środowiska (1995-1999),
• Wydziału Budownictwa Wodnego i Inżynierii Środowiska (1999-2004).

Organizacją i strukturą Wydziału Budownictwa Wodnego zajął się prof. Wacław Balcerski, jako pierwszy dziekan. Na Wydziale w roku akademickim 1952/53 utworzono siedem następujących Katedr (w nawiasach podano nazwiska kierowników):

• Katedrę Budownictwa Morskiego i Portów (prof. Witold Tubielewicz),
• Katedrę Budownictwa Wodnego (prof. Wacław Balcerski),
• Katedrę Fundamentowania (prof. Stanisłw Hueckel),
• Katedrę Geologii (prof. Zdzisław Pazdro),
• Katedrę Hydrauliki i Hydrologii (prof. Romuald Cebertowicz),
• Katedrę Miernictwa i Geodezji (prof. Paweł Kułakowski),
• Katedrę Wodociągów i Kanalizacji (prof. Mieczysław Michalski),

W dalszych latach działalności na Wydziale utworzono trzy kolejne Katedry:

• Katedrę Gleboznawstwa (1954 r., prof. Józef Krzyszowski),
• Katedrę Dróg Wodnych (1956 r., doc. Józef Karwowski),
• Katedrę Melioracji Wodnych (1962 r., doc. Władysław Wędziński).

Na Wydziale kształcono inżynierów i magistrów inżynierów na dwóch kierunkach studiów: budownictwo wodne (od 1952 r.) ze specjalnościami: budownictwo wodne śródlądowe, budownictwo morskie, geologia inżynierska, inżynieria sanitarna (od 1956 r.) ze specjalnościami: inżynieria komunalna, inżynieria wodno-melioracyjna,

W latach 1952-54, dzięki dużemu zaangażowaniu prof. Romualda Cebertowicza wybudowano osobny nowy gmach Wydziału (4 piętra) oraz przyległą do gmachu halę Laboratorium Wodnego należącego wówczas do największych laboratoriów w Europie.

Kadra naukowo-dydaktyczna w 1956 r. licząca 15 samodzielnych pracowników naukowych o uznanej pozycji naukowej i odgrywająca znaczną role w życiu naukowym i gospodarczym kraju, przyczyniła się do rozszerzenia zakresu prac naukowo-badawczych na wydziale i kontaktów z przemysłem (szczególnie z gospodarką morską, gospodarką wodną, energetyką i inżynierią sanitarną) oraz z ośrodkami naukowymi za granicą.

Wydział miał uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk technicznych (od 1952 r.), a następnie doktora habilitowanego (od 1960 r.) w dyscyplinie budownictwo.

Zmiany w organizacji struktury szkolnictwa wyższego w kraju, doprowadziły w latach 1969-1971 do zlikwidowania katedr, zstąpienia ich zakładami tworzącymi instytuty, które z kolei tworzyły Wydziały. W związku z tym w Politechnice Gdańskiej trzy dotychczasowe istniejące Wydziały: Architektury, Budownictwa Lądowego i Budownictwa Wodnego, przemianowano na trzy Instytuty połączone w jeden duży Wydział Budownictwa i Architektury, którego Dziekanem został prof. Roman Kazimierczak, a Prodziekanami: Doc. Stefan Bednarczyk, st. wykł. Władysław Buczkowski i st. wykł. Alfons Lewandowski.

Dotychczasowy Wydział Budownictwa Wodnego przyjął nazwę Instytutu Hydrotechniki, którego dyrektorem został Prof. Józef Karwowski, a zastępcami dyrektora doc. Stanisław Mackiewicz i doc. Marian Sieradzki. W skład Instytutu Hydrotechniki weszło sześć następujących zakładów (w nawiasach podano nazwiska kierowników):

• Zakład Budownictwa Wodnego Śródlądowego i Morskiego (prof. Wacław Balcerski),
• Zakład Geodezji i Melioracji Wodnych (prof. Władysław Wędziński),
• Zakład Geologii i Oceanologii (doc. Władysław Piotrowicz),
• Zakład Hydromechaniki (prof. Jerzy Sielski),
• Zakład Mechaniki Gruntów i Fundamentowania (doc. Zdzisław Przewłócki),
• Zakład Inżynierii Komunalnej (doc. Józef Siuzdak).

Struktura ta przetrwała zaledwie dwa lata, ponieważ od nowego roku akademickiego 1971/72 Instytut Hydrotechniki rozpoczął działalność jako samodzielna jednostka na prawach wydziału, aż do roku 1982. W skład Instytutu Hydrotechniki na prawach Wydziału w 1982 roku weszło sześć następujących zakładów (w nawiasach podano nazwiska kierowników):

• Zakład Budownictwa Wodnego i Morskiego (prof. Wacław Balcerski),
• Zakład Dróg Wodnych i Melioracji (prof. Władysław Wędziński),
• Zakład Geodezji (doc. Marian Sieradzki),
• Zakład Geotechniki (doc. Zdzisław Przewłócki),
• Zakład Hydrauliki (prof. Jerzy Sielski),
• Zakład Inżynierii Komunalnej (doc. Józef Siuzdak).

Po okresowych zmianach profil kształcenia absolwentów obejmował dwa kierunki:

budownictwo ze specjalnościami: budownictwo wodne i morskie, budownictwo wodno-melioracyjne, budownictwo hydrotechniczne (wodne, śródlądowe i morskie), inżynierię sanitarną ze specjalnościami: inżynieria komunalna, zaopatrzenie w wodę, unieszkodliwianie ścieków i odpadów.

Kierownikiem Dziekanatu studiów dziennych była pani Halina Borowska (do 1972 r.), a następnie przez ponad 30 lat pani Hildegarda Gostomska (1972-2004). Oprócz studiów dziennych prowadzono Studium dla Pracujących. Długoletnim Kierownikiem Studium dla Pracujących (1974-87) był st. wykł. mgr inż. Franciszek Loska, a kierowniczką dziekanatu tego studium pani Irena Łosicka (do 1987 r.).

W drugiej połowie lat 70-tych ubiegłego stulecia prowadzono dla absolwentów cztery studia podyplomowe w zakresie: Inżynierii morskiej, Ogólnych zagadnień ochrony środowiska, Inżynierii Wodnej i Podstaw hydrauliki. Instytut Hydrotechniki wspólnie z IBW PAN w Gdańsku prowadził trzyletnie studia doktoranckie w zakresie geotechniki (od 1979 r.) i w zakresie podstaw hydrauliki (od 1980 r.).

Dalsze rozszerzenie i intensyfikacja nastąpiła w zakresie działalności naukowo-badawczej (aktywny udział pracowników w Programach Rządowych, Węzłowych i Resortowych, a szczególnie w programie PR-7 „Kształtowanie i wykorzystanie zasobów wodnych", PW 072 „Unowocześnienie zasad projektowania w budownictwie naziemnym i podziemnym"). Realizowano także szereg tematów w ramach ogólnopolskiego Programu „Wisła", związanych z budownictwem wodnym i gospodarką wodną, hydrauliką, hydrologią i konstrukcjami hydrotechnicznymi. Rozszerzono także współpracę z przemysłem podejmując kompleksowe opracowanie zagadnień naukowo-technicznych dla PBIM Hydrobudowa 4 w Gdańsku, CBS i PBW Hydroprojekt w Warszawie, Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Gdańsku.

Podpisano umowy i realizowano współpracę międzynarodową z kilkunastoma uczelniami zagranicznymi. Pracownicy opublikowali w tym okresie szereg książek, podręczników, skryptów i pomocy dydaktycznych dla studentów.

Od roku 1974 utworzono stanowisko Dyrektora Instytutu ds. administracyjnych. W latach 1974-84 funkcję tę pełnił mgr inż. Włodzimierz Paduszyński. Kierownikiem Biura Instytutu w latach 1971-83 była pani Leokadia Padalec.

Kolejna reorganizacja struktury organizacyjnej polegająca na przekształceniu Instytutu Hydrotechniki (na prawach Wydziału) w Wydział Hydrotechniki, oraz na odejściu od Zakładów i powrocie do Katedr nastąpiła w 1982 r. Utworzono osiem następujących katedr (w nawiasach podano nazwiska kierowników):

• Katedra Budownictwa Morskiego (prof. Bolesław Mazurkiewicz),
• Katedra Budownictwa Wodnego (prof. Tomasz Biernacki),
• Katedra Geodezji (doc. Marian Sieradzki),
• Katedra Geologii (doc. Bohdan Kozerski),
• Katedra Geotechniki (prof. Eugeniusz Dembicki),
• Katedra Hydrauliki i Hydrologii (doc. Teofil Piwecki),
• Katedra Inżynierii Sanitarnej (prof. Piotr Kowalik),
• Katedra Technologii Wody i Ścieków (doc. Stanisław Bachanek).

Struktura ta okazała się stabilna i z drobnymi zmianami w układzie i nazwie Katedr przetrwała 13 lat, aż do roku 1995.

Skład Rady Wydziału w tym czasie był stabilny (19-20 samodzielnych pracowników naukowych) ponieważ ubytki spowodowane przejściami na emeryturę, uzupełniali sukcesywnie pracownicy wydziału uzyskujący stopnie doktora habilitowanego, co zapewniało wydziałowi możliwość kształcenia na dwóch kierunkach oraz pełne prawa akademickie do nadawania stopni i tytułów naukowych w dyscyplinie budownictwo oraz stopnia doktora w dyscyplinie inżynieria środowiska (od 1989 r.). W tym czasie profil kształcenia absolwentów obejmował dwa kierunki:

budownictwo ze specjalnościami: budownictwo wodne śródlądowe budownictwo morskie, geotechnika (od 1994 r.),inżynierię środowiska ze specjalnościami: inżynieria sanitarna, gospodarka wodna (od 1986 r.).

Prowadzono dla absolwentów 4 studia podyplomowe w zakresie: Konstrukcji pełnomorskich, Energetyki i środowiska, Ochrony wód i Małych oczyszczalni ścieków.

W latach 1990-93 realizowano Program TEMPUS, którego efektem było między innymi utworzenie w Politechnice Gdańskiej Centrum Ochrony Środowiska.

W zakresie badań naukowych realizowano liczne prace w ramach programów rządowych CPBP i CPBR, programów międzyresortowych i resortowych, w latach 1991-94 projekty badawcze Komitetu Badań Naukowych (25 grantów), a także liczne prace zlecone dla przemysłu.

Rozbudowano i unowocześniono istniejące laboratoria dydaktyczne i naukowo-badawcze oraz w 1992 r. utworzono nowe Laboratorium Labosyntec z wysokiej klasy aparaturą do badań właściwości geosyntetyków stosowanych w obiektach inżynierskich.

Pracownicy wydziału w latach 1982-1995 publikowali rocznie średnio około 100 prac w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych oraz w materiałach konferencyjnych. Stopnie doktora habilitowanego uzyskało 8, a stopnie doktora 25 pracowników Wydziału. Na Wydziale zorganizowano 34 konferencje krajowe i zagraniczne. Wydział w tym czasie miał kategorię A w klasyfikacji KBN.

Z inicjatywy prof. Eugeniusza Dembickiego w 1993 r. utworzono na Wydziale Studium Doktoranckie „Geotechnika w Budownictwie i Ochronie Środowiska", którym kierował prof. E. Dembicki (1993-2001).

Nadal kontynuowano i rozwijano współpracę międzynarodową z kilkunastoma uczelniami zagranicznymi. 

Funkcję Dyrektora Administracyjnego Wydziału w latach 1984-2004 pełniła mgr inż. Anna Biedrzycka, absolwentka Wydziału Budownictwa Wodnego z roku 1965. Kierownikiem Biura Wydziału w latach 1983-2004 była pani Bożena Lorbiecka.

Rok 1995 zamknął pierwsze 50-lecie Wydziału. Kierując się troską o rozwój Wydziału, profil zawodowy absolwentów oraz chęcią zwiększenia zainteresowania i liczby kandydatów na studia, decyzją Rady Wydziału i Senatu Politechniki Gdańskiej zmieniono w lutym 1995 r. nazwę na Wydział Inżynierii Środowiska w skład, którego weszło osiem następujących katedr (w nawiasach podano nazwiska kierowników):

• Katedra Budownictwa Morskiego (prof. Bolesław Mazurkiewicz),
• Katedra Budownictwa Wodnego i Gospodarki Wodnej (prof. Wojciech Majewski),
• Katedra Geodezji (prof. Adam Żurowski),
• Katedra Geotechniki (prof. Eugeniusz Dembicki),
• Katedra Hydrauliki i Hydrologii (prof. Romuald Szymkiewicz),
• Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej (prof. Bohdan Kozerski),
• Katedra Inżynierii Sanitarnej (prof. Piotr Kowalik),
• Katedra Technologii Wody i Ścieków (prof. Krystyna Olańczuk-Neyman).

Ze względu na automatyczne zakwalifikowanie przez KBN Wydziału Inżynierii Środowiska do zespołu T-09, a nie jak poprzednio do Zespołu T-07 w trakcie kategoryzacji, przyznano Wydziałowi w 1998 r. kategorię 5. Stało się to powodem do złożenia w KBN odpowiednich odwołań popartych między innymi zmianą w 1999 r. nazwy na Wydział Budownictwa Wodnego i Inżynierii Środowiska, przy zachowaniu dotychczasowej liczby i nazw Katedr. Poskutkowało to zakwalifikowaniem Wydziału ponownie do T-07 i przyznaniem kategorii 3 (2001 r.), a następnie kategorii 2 (2002 r.).

W okresie 1995-2004 nastąpił szczególnie intensywny rozwój Wydziału co wyraża się między innymi:

posiadaniem pełnych uprawnień akademickich do nadawania stopni i tytułów naukowych w dwóch dyscyplinach: budownictwo oraz inżynieria środowiska, zrealizowaniem 45 projektów badawczych KBN i realizacją 11 kolejnych projektów, organizacją rocznie średnio 8-10 konferencji międzynarodowych i krajowych, publikowaniem rocznie średnio 125 artykułów, liczbą uzyskanych tytułów i stopni naukowych.

Na Wydziale osiem specjalistycznych Katedr prowadziło działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą głównie w zakresie budownictwa wodnego i inżynierii środowiska.

W dziesięciu specjalistycznych laboratoriach i pracowniach dydaktycznych i dydaktyczno-badawczych: - Laboratorium Hydrauliki i Inżynierii Środowiska, - Laboratorium Geotechniki, - Laboratorium Badań Geosyntetyków LABOSYNTEC, - Środowiskowe Laboratorium Biotechnologii Wody i Ścieków z czterema pracowniami: analityczną, aparaturową, technologiczną, mikrobiologiczną. - Pracownia Komputerowa, - Pracownia Geodezji, - Pracownia Geologii, wyposażonych niejednokrotnie w światowej klasy aparaturę naukowo-badawczą, w unikalną aparaturę własnej konstrukcji i w wysokiej klasy komputery, realizowane są prace naukowo-badawcze oraz dydaktyczne w zakresie szeroko rozumianego budownictwa hydrotechnicznego, inżynierii wodnej i inżynierii środowiska.

Profil kształcenia absolwentów rozszerzył się i w roku akademickim 2003/2004 obejmował dwa kierunki:

budownictwo z 4 specjalnościami: budownictwo wodne i morskie, geotechnika, budownictwo komunalne i sanitarne, geodezja inżynieryjna i wycena nieruchomości, inżynieria środowiska z 2 specjalnościami: inżynieria sanitarna, inżynieria wodna,

Wychodząc naprzeciw aktualnym tendencjom edukacji wyższej w zjednoczonej Europie, realiom krajowej i międzynarodowej gospodarki wolnorynkowej oraz podkreślając konieczność ustawicznego samo-kształcenia się studentów i absolwentów, a także doskonalenia własnego warsztatu zawodowego i kreatywności absolwentów, na Wydziale w ostatnich latach rozszerzono ofertę edukacyjną w zakresie ogólnie rozumianego budownictwa wodnego (pełnomorskiego, morskiego, brzegowego i śródlądowego) oraz inżynierii środowiska (morskiego, nadmorskiego, lądowego) oferując kandydatom i studentom: - studia trzystopniowe (inżynierskie, magisterskie, doktoranckie), - do wyboru jedną z sześciu wcześniej wymienionych specjalności studiów, - obligatoryjne przedmioty wspólne i przedmioty do wyboru oraz przedmioty dodatkowe, - możliwość realizacji prac dyplomowych za granicą w ramach programu SOCRATES (w ostatnich 3 latach z oferty tej skorzystało łącznie 14 dyplomantów), - na wyższych latach studiów aktywne uczestniczenie w badaniach naukowych realizowanych w poszczególnych Katedrach w ramach grantów KBN lub współpracy z zagranicą, - tematykę prac dyplomowych ściśle związaną z zapotrzebowaniami przemysłu lub przyszłych pracodawców, - pozaprogramowe zajęcia dydaktyczne o wybranej tematyce w językach obcych (np. angielskim, francuskim, niemieckim), - nowoczesne pomoce dydaktyczne (np. programy obliczeń i symulacji badań laboratoryjnych, krajowe i zagraniczne prospekty i wyroby specjalistyczne, skrypty i zeszyty laboratoryjne w wersji elektronicznej), - nowocześnie prowadzone zajęcia dydaktyczne w całkowicie odnowionych i zmodernizowanych salach specjalistycznych oraz w laboratoriach i pracowniach dydaktycznych.

W latach 1998-2005, dzięki staraniom władz Wydziału i pracowników, całkowicie odnowiono i zmodernizowano w budynku Wydziału wszystkie sale dydaktyczne (12 sal), siedem pracowni specjalistycznych, unikalne stanowisko dydaktyczne w Wydziałowym Laboratorium Hydrauliki i Inżynierii Środowiska, salę posiedzeń Rady Wydziału, część holu przeznaczoną dla Samorządu Studentów i Kół Naukowych oraz teren przed wejściem do budynku Wydziału.

Tematyka prac naukowo-usługowych o charakterze aplikacyjnym, finansowanych przez przemysł regionu oraz inwestorów i wykonywanych na ich zapotrzebowanie, dotyczyła praktycznie wszystkich obiektów budownictwa śródlądowego i morskiego oraz obiektów inżynierii środowiska wybudowanych i eksploatowanych na terenie województwa pomorskiego. Najważniejsze obiekty i wykonywane prace to między innymi:

•  odbudowa i rozbudowa portów w Gdyni, Gdańsku, Władysławowie, Ustce, Helu i Pucku,
•  rozbudowa portu gdańskiego oraz budowa Portu Północnego i jego zaplecza,
•  odbudowa i rozbudowa obiektów hydrotechnicznych w stoczniach Gdańska i Gdyni,
•  ochrona brzegów morskich (szczególnie klifowych),
•  elektrownia szczytowo-pompowa w Żarnowcu i ocena jakości wód Jeziora Żarnowieckiego,
•  ujęcie wody w Straszynie koło Gdańska,
•  budowa oczyszczalni ścieków Wschód w Gdańsku,
•  analiza stateczności i ocena bezpieczeństwa małych stopni wodnych na rzekach województwa pomorskiego,
•  wzmacnianie podłoża gruntowego pod budowę Elektrowni Jądrowej w Żarnowcu, placów składowych rudy w Porcie Północnym i Trasy mjr   Sucharskiego w Gdańsku,
•  badania i analizy nośności pali zwykłych i wielkośrednicowych w Porcie Północnym, pod pylon mostu na Trasie mjr Sucharskiego, pod zbiorniki   Oczyszczalni Wschód w Gdańsku i pod estakadę Kwiatkowskiego w Gdyni,
•  badania i ocena efektywności oczyszczania ścieków w wielu miastach województwa pomorskiego,
•  opracowanie koncepcji i budowa oczyszczalni hydrofitowych w Gdańsku, Sopocie, Wieżycy, Przywidzu i Łubianie,
•  opracowanie i wdrożenie zintegrowanej gospodarki odpadami w aglomeracji trójmiejskiej i w gminach nadmorskich,
•  współudział w opracowywaniu regionalnej polityki budownictwa i ekorozwoju obszarów nadmorskich,
•  współudział w ocenie zagrożeń powodziowych Żuław oraz opracowywaniu systemu ochrony i zabezpieczeń w rejonie delty Wisły, miasta Gdańska i   Zalewu Wiślanego,
•  współudział w opracowywaniu podstaw procesu aktywizacji regionu elbląskiego w aspekcie transportu morsko-rzecznego, rekreacji i rybołówstwa.

Wymienione obiekty są dowodem ścisłych powiązań Wydziału z praktyką w kreowaniu właściwych, nowoczesnych i ekonomicznych rozwiązań technicznych i technologicznych i służą rozwiązywaniu wielu istotnych problemów inwestycyjnych szczególnie w województwie pomorskim. W okresie ostatnich 5 lat, szereg specjalistów Wydziału z zakresu geotechniki, budownictwa hydrotechnicznego i inżynierii środowiska było aktywnie zaangażowanych w realizację różnorodnych dużych inwestycji budowlanych na terenie Trójmiasta oraz województwa pomorskiego. Najważniejsze z tych inwestycji to:

•  budowa trasy mjr. Sucharskiego i mostu wantowego w Gdańsku,
•  ocena stanu technicznego pirsu przeładunku rudy w Porcie Północnym w Gdańsku,
•  ocena stanu technicznego twierdzy Wisłoujście w Gdańsku,
•  rekultywacja i modernizacja składowisk odpadów przemysłowych w Wiślince,  Przegalinie i Rewie,
•  posadowienie nasypów ziemnych i wiaduktów obwodnicy Trójmiasta,
•  likwidacja skutków letniej powodzi w Gdańsku z 2001 r.,
•  budowa Gdańskiego Centrum Muzyczno-Kongresowego,
•  budowa budynku Filharmonii Bałtyckiej na wyspie Spichrzów w Gdańsku,
•  rozbudowa gdańskiego terminalu gazowego „Gaspol" w Porcie Północnym w Gdańsku,
•  stateczność obiektów na wzgórzach morenowych w Gdańsku,
•  garaże podziemne i tunele dla pieszych w Sopocie,
•  budowa estakady na trasie Kwiatkowskiego w Gdyni,
•  zabezpieczenie klifu w Jastrzębiej Górze,
•  budowa dojazdów do mostu na rzece Elbląg przy budowie trasy E-7,
•  modernizacja składowiska odpadów komunalnych w Szadółkach koło Gdańska i Łężycach koło Gdyni.

W skład Rady Wydziału Budownictwa Wodnego i Inżynierii Środowiska w sierpniu 2004 r. wchodziło 18 samodzielnych pracowników naukowych (w tym 7 profesorów tytularnych, 9 profesorów nadzwyczajnych PG i 2 doktorów habilitowanych).

Należy wspomnieć, że w okresie 1952-2004 spośród pracowników Wydziału pięciu profesorów pełniło funkcję Rektora Politechniki Gdańskiej (Stanisław Hueckel, Wacław Balcerski, Tomasz Biernacki, Eugeniusz Dembicki, Bolesław Mazurkiewicz) oraz pięciu profesorów funkcję Prorektora Politechniki Gdańskiej (Stanisław Szymborski, Tomasz Biernacki, Bolesław Mazurkiewicz, Bohdan Kozerski, Romuald Szymkiewicz). Wydział to także jego Absolwenci.

Autor Bohdan Zadroga